“Kontrolsüz güç, güç değildir!” sloganı, bir araba tekeri reklamının, çok sevdiğim sloganıydı, Bir güç, kendisine yön veren bir mekanizma tarafından kontrol edilmiyorsa, fayda değil zarar vermeye başlar. Güçlü kaslara sahip olan bir insan, zayıf bir karaktere sahip, kolay kullanabilen bir insan ise, kasları ona fayda değil zarara verebilir.
Bursa cezaevinde konferans verdikten sonra, salonun arka kısmında birkaç gardiyan ve bir mahkum beni bekliyordu. ‘Mahkumun bana soruları vardır’ düşüncesiyle yanlarına gittim. Gardiyanların ortasında duran mahkum bana, “Sait beni tanımadın mı?” dedi. Hem samimi bir şekilde konuşup hem de ismimle hitap edince, beni birine benzetmeyip tanıdığını anladım. Ancak yüzüne ne kadar dikkatli baktıysam da, çıkartamadım. Tanıyamadığımı söyleyince, “Ben Osman!” dedi. Ortaokuldan sınıf arkadaşım olan Osman’ı tanımıştım. Biz İmam Hatip Lisesi’ne devam ederken, Murat birkaç kişiyle birlikte Sanat Okuluna geçmişti.
Osman’la orada kucaklaştık. Ayaküstü sohbet ettik. Cezaevi müdüründen özel izin aldım ve bir müddet baş başa konuştuk. Liseden sonra memleketten ayrılmış. Başka bir şehre yerleşmiş. Evlenmiş, iki tane de çocuğu varmış. Çevresindeki bazı arkadaşlarının gazıyla, çek senet tahsilatı için birilerini kaldırmaya çalışmışlar. Sonunda kendisini cezaevinde bulmuş. İnsan, kendi sınıf arkadaşını cezaevinde görünce, bir tuhaf hissediyor kendini.
Güç Ahlakı!
Cezaevinden ayrıldıktan sonra ajandama “Güç ahlakı” diye bir başlık kaydettim. Ortaokulda İmam Hatip Lisesinde birlikte aynı sınıfta olduğumuz Osman, lise yılarında güreşçi olmuştu. Güreşçiler için, oyun tekniklerinden daha önemlidir, güçlü kaslara sahip olmak. Osman ve birçok genç, o yıllarda pehlivan olarak anılmaya başladı.
Benim o dönemlerden tanıdığım pehlivanların, hepsi olmasa bile, önemli bir kısmı, güçlü kasları yüzünden sıkıntılar yaşadılar. Bazıları cezaevine girdi. Gençlik yıllarının verdiği heyecanla, etraflarında bulunan insanların gaz vermesiyle suç işlemeye yöneldiler. Kasları güçlü olan, bir el-ense çekerek birkaç kişiyi tek başına yere serme gücüne sahip olan gençlere, onları yetiştirenler, gücü yönetme iradesi vermemişse, güç ahlakından bahsetmemişse, kontrolsüz bir güç ile hayata devam ediyorlar. Kontrolsüz güç, yoldan çıkartıyor gençleri.
Bir beden eğitimi öğretmeni, finale çıkacak maçı kaybetme pahasına, öğrencilerinin kurallara uyması gerektiğine dair aldığı karar yüzünden, çok eleştirildiğini anlatmıştı. Ahlak kaslarının, kol kaslarından çok daha önemli olduğunu bilen öğretmenleri eleştirmek değil, tebrik etmek gerekiyor.
Anne babalar, eğitimciler, yöneticiler, gençleri spor faaliyetlerine yönlendirirken, güç ahlakını ihmal etmemeli. Özellikle gençlerin eğitiminden sorumlu spor hocaları, antrenörler mutlaka güç ahlakı vermeli öğrencilerine.
Her yerde Ahlak
Çok güçlü bir araç için fren mekanizması ne kadar önemli ise, güçlü kaslara sahip olan bir insan için ahlak mekanizması da o kadar önemlidir. Ahlak freninden mahrum bir arabanın motorunun gücü arttıkça, topluma ve kendine zarar verme gücü de o oranda artar.
Güç, sadece kaslara ait bir özellik değildir. Makam, para, yetki, yetenek gibi, insana güç veren her şey için geçerlidir “Ahlaksız güç, güç değildir” kuralı.
Makam ahlakından yoksun bir insan, makama geldiğinde neler yaşandığına dair örnekler, makam ahlakının, makamın kendisinden çok daha önemli olduğunu gösteriyor.
Para kullanma ahlakına sahip olmayan bir insanın elindeki para, ona ve çevresine fayda değil, zarar verir. Paranın batırdığı insan sayısı, paranın kurtardığı insan sayısından fazladır.
Şöhret ahlakından mahrum insanların yaşadığı bunalımları medyada sürekli görüyoruz. Şöhret sahibi iken girdiği bunalımlar, şöhretini kaybedince bambaşka bunalımlara dönüşüyor.
Ahlaksız bir doktor, şifa değil, hastalık dağıtır. Bir hastanede çoğalan mikroplardan daha tehlikelidir bir doktorun kalbinde iş ahlakının olmaması.
Ahlaksız bir öğretmen, insan değil, canavar yetiştirir. Meslek ahlakından mahrum bir öğretmenin dilinden düşürmediği ahlak kavramı, öğrencilerini ahlaklı değil, ikiyüzlü yapar.
Ahlaksız bir müteahhit, bina değil mezar yapar. Depremlerde yaşadığımız acıların sorumlusu beton binalar değil, ahlaksız iş yapanlardır.
Ahlaksız bir şoför, trafik canavarı olur. Sarhoş bir şoförün kullandığı arabada yolculuk yapmayı kim ister?
Sözün özü, Ahlaksız bir güç, güç değildir.
Sait ÇAMLICA
